Ενημερωτική ημερίδα οργάνωσε την Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο ευρωβουλευτής Πέτρος Κόκκαλης, με θέμα «Βιώσιμα και Ανθεκτικά Αγροδιατροφικά Συστήματα στη Μεσόγειο στο τρέχον Γεωπολιτικό πλαίσιο». Την πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή στήριξε με την συμμετοχή της η ευρωβουλευτής Eugenia Rodriguez Palop των Podemos/THE LEFT.
Εισαγωγή:
Πέτρος Κόκκαλης - Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτικής Συμμαχίας - The Left
Ο ευρωβουλευτής Πέτρος Κόκκαλης τόνισε ότι τα αγροδιατροφικά συστήματα αντιμετωπίζουν τεράστιες απειλές λόγω της κλιματικής αλλαγής, ειδικά στη Μεσόγειο, ενώ παράλληλα βρίσκονται στο επίκεντρο του αγώνα για μεταρρύθμιση και τη ριζική αλλαγή της οικονομίας μας. Σχολίασε ότι η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική εξετάζει την ανάγκη των πολιτών να έχουν πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα σε δίκαιες τιμές και των αγροτών να έχουν δίκαιη ανταμοιβή για την εργασία τους- και αυτό γίνεται με τρόπο που σέβεται τη βιοποικιλότητα και τα πλανητικά όρια . Επιπλέον, εξέφρασε την άποψη ότι δεν υπάρχει πρόβλημα επισιτιστικής ασφάλειας στο σημερινό γεωπολιτικό πλαίσιο, αν και σίγουρα υπάρχει διαταραχή των εύθραυστων αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων, της προσβασιμότητας και της οικονομικής προσιτότητας των τροφίμων. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν πρέπει να καταργήσουμε τις πολιτικές μας για την Πράσινη Συμφωνία στον αγροτικό τομέα, καθώς η επισιτιστική ασφάλεια θα είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα στο μέλλον και μόνο μέσω καινοτομίας και συνεργασίας θα καταφέρουμε να μεταμορφώσουμε τα αγροδιατροφικά μας συστήματα με δίκαιο και αναγεννητικό τρόπο .
Η μη παραίτηση από τους μακροπρόθεσμους στόχους και τους στόχους των πολιτικών της Πράσινης Συμφωνίας, είναι το πιο σημαντικό εργαλείο μας προκειμένου να μεταμορφώσουμε τα αγροδιατροφικά μας συστήματα με δίκαιο τρόπο και να διαχειριστούμε με επιτυχία ζητήματα επισιτιστικής ασφάλειας σε περιόδους κρίσεων.
Πάνελ 1: Τι επιφυλάσσει το μέλλον για τον Μεσογειακό Αγροδιατροφικό Τομέα: προκλήσεις και ευκαιρίες
Eugenia RODRÍGUEZ PALOP – Ευρωβουλεύτρια LEFT (Unidas Podemos – Ισπανία)
Η ευρωβουλευτής Eugenia Rodriguez Palop μίλησε για τη σημασία της γεωργίας στη Μεσόγειο, αναφέροντας ότι 130 εκατομμύρια κάτοικοι (1 στους 3) ζουν σε αγροτικές περιοχές και 50 εκατομμύρια άνθρωποι (1 στους 5) εργάζονται στον αγροδιατροφικό τομέα. Σημείωσε ότι ο αγροδιατροφικός τομέας αντιμετωπίζει διαρθρωτικές αλλαγές λόγω της κλιματικής αλλαγής, λόγω αλλαγών διατροφικών συνηθειών και πρακτικών, λόγω της αύξησης του πληθυσμού και, τέλος, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, ο οποίος είχε μεγάλο αντίκτυπο στις τιμές των τροφίμων και ενέργεια. Δήλωσε ότι η Μεσόγειος θερμαίνεται πολύ πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο και, ως εκ τούτου, επηρεάζεται πολύ από την έλλειψη νερού και είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στη ρύπανση των υδάτων και στη διάβρωση του εδάφους. Τόνισε επίσης ότι η εξάρτηση από το μοντέλο της οικογενειακής γεωργίας οδηγεί σε ασταθείς αγορές. Τέλος, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι πρέπει να ενισχύσουμε την επισιτιστική μας κυριαρχία συντομεύοντας τις τροφικές αλυσίδες, διασφαλίζοντας την ελάχιστη παραγωγή με κριτήρια βιωσιμότητας, εστιάζοντας στην αναγεννητική κτηνοτροφία και κτηνοτροφία και επίσης αλλάζοντας τις καταναλωτικές συνήθειες επιστρέφοντας στη μεσογειακή διατροφή.
Η γεωργία έχει μεγάλη σημασία για τις μεσογειακές χώρες και ο μετασχηματισμός του αγροδιατροφικού συστήματος θα πρέπει να στοχεύει στη μείωση της τρωτότητάς του και στην ενίσχυση της επισιτιστικής κυριαρχίας στην περιοχή.
Kateryna Shor - Κέντρο Πληροφοριών "Green Dossier" (Ουκρανία) | Τρέχουσα κατάσταση στον ουκρανικό αγροδιατροφικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των βιολογικών
Η κ. Kateryna Shor, αφού πρώτα παρέθεσε στοιχεία για τις συνέπειες του πολέμου στην αγροτική παραγωγή της Ουκρανίας, τόνισε τις προκλήσεις της σεζόν σποράς 2023 στην Ουκρανία. Όσον αφορά την κατάσταση του βιολογικού τομέα στην Ουκρανία, παρά τα προφανή προβλήματα λόγω του πολέμου, ανέφερε ότι η πλειοψηφία των παραγωγών έχει παραμείνει στη βιολογική παραγωγή, οι εξαγωγές βιολογικών προϊόντων στην ΕΕ παρουσίασαν σημαντική αύξηση το 2022 και ταυτόχρονα η κλάδος έχει καταφέρει να παραμείνει ενεργός σε οικονομικό, διοικητικό και θεσμικό επίπεδο. Τέλος, υπογράμμισε ότι η ανάκαμψη της Ουκρανίας δεν πρέπει να βασίζεται απλώς στο πλαίσιο της επιστροφής στην προπολεμική κατάσταση, αλλά να προσανατολίζεται στην πλήρη ανασυγκρότηση και ενσωμάτωσή της στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο, με βάση τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και πάντα με γνώμονα την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
Η ανάκαμψη της Ουκρανίας δεν πρέπει να είναι μια επιστροφή στο προπολεμικό καθεστώς, αλλά μια πλήρης ανάπλαση και ενσωμάτωση στην ευρωπαϊκή πραγματικότητα με βάση τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και λαμβάνοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
Mouïn Hamzé - Πρώην Γενικός Γραμματέας του CNRS (Λίβανος,) | Επισιτιστική ασφάλεια σε περιόδους πολυεπίπεδης κρίσης. «Προκλήσεις για τα περιφερειακά προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης»
Ο κ. Mouin Hamze περιέγραψε την κατάσταση στον Λίβανο, όπου ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε σε μεγάλη αναστάτωση στις αλυσίδες τροφίμων και εφοδιασμού και σε τεράστια αύξηση των τιμών και δήλωσε ότι δεν υπάρχει στρατηγική «ένα μέγεθος για όλους» για την προώθηση βιώσιμων συστημάτων τροφίμων. Τόνισε ότι, παρά τις εθνικές ιδιαιτερότητες, η περιοχή της Μεσογείου πρέπει να βασιστεί στο ανθρώπινο δυναμικό της, συμπεριλαμβανομένων όλων των ενδιαφερομένων, και θα πρέπει να επικεντρωθεί στη χρήση της τεχνολογίας, της επιστήμης και της καινοτομίας προκειμένου να αναπτύξει ολοκληρωμένες και βιώσιμες πολιτικές. Πρόσθεσε ότι οι πολιτικές πρέπει να ανταποκρίνονται στις ανάγκες μιας εξαιρετικά ποικιλόμορφης και μεταβαλλόμενης ζήτησης, αλλά και να συμβάλλουν στην ώθηση της κατανάλωσης προς πιο βιώσιμη και υγιεινή διατροφή και δήλωσε ότι η ανανεωμένη δέσμευση και η επένδυση στη χρηστή διακυβέρνηση, την πολιτική σταθερότητα, τη δικαιοσύνη και την ειρήνη είναι κρίσιμοι παράγοντες και προϋποθέσεις για την επίτευξη βιώσιμης ανάπτυξης στην περιοχή. Τέλος, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι στοχευμένες συνεργασίες, η υποστήριξη υποδομών και οι μακροπρόθεσμες επενδύσεις αποτελούν βασικές προτεραιότητες, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι αλληλένδετες προκλήσεις της επισιτιστικής ανασφάλειας και της υπερθέρμανσης του πλανήτη και να μειωθεί το χάσμα στην επίτευξη των ΣΒΑ για τον τερματισμό της πείνας, την εξάλειψη της φτώχειας. και εξασφάλιση επισιτιστικής ασφάλειας για όλους.
Οι επισιτιστικές πολιτικές στη Μεσόγειο πρέπει να είναι ολοκληρωμένες και να βασίζονται σε συνεργασίες, υποστήριξη υποδομών και μακροπρόθεσμες επενδύσεις. Θα πρέπει να στοχεύουν στην κάλυψη της πολύ ποικιλόμορφης και μεταβαλλόμενης ζήτησης, αλλά και στην ώθηση της κατανάλωσης προς μια πιο βιώσιμη και υγιεινή διατροφή.
Pierre Raffard - Γεωγράφος, Διευθυντής του MSc "International Relations and Agri-Food Governance" στο ILERI-Bordeaux" (Γαλλία) | Γεωπολιτική τροφίμων στη Μεσόγειο: μια περιφερειακή κρίση που προμηνύει τα παγκόσμια ζητήματα που θα έρθουν
Ο Pierre Raffard σχολίασε ότι η πανδημία και ο πόλεμος στην Ουκρανία μας έκαναν να συνειδητοποιήσουμε ότι το φαγητό είναι ένα εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα, ότι κάτι που συμβαίνει στη μια άκρη του πλανήτη μπορεί να έχει αντίκτυπο στο άλλο άκρο και ότι η σωστή διανομή των τροφίμων οφείλεται σε ένα καλό σύστημα logistics. Επισήμανε ότι το φαγητό μπορεί να είναι και όπλο και μέσο πράσινης διπλωματίας και ότι τα τοπικά, περιφερειακά ή παγκόσμια συστήματα τροφίμων πρέπει να λειτουργούν σε ένα δίκτυο. Περιέγραψε την ιδέα να θεωρούνται οι περιοχές της Μεσογείου ως «εργαστήριο» για τρόφιμα και διατροφή και εξήγησε ότι οι στρατηγικές που ακολουθήθηκαν τα τελευταία χρόνια, για παράδειγμα οι επιλογές εξαγωγικής πολιτικής ή η έμφαση στη γεωργία μεγάλης κλίμακας για μεγαλύτερα κέρδη, είναι πολιτικές επιλογές που είχαν συνέπειες για την επισιτιστική ασφάλεια. Σημείωσε τέλος ότι, σε μια κατάσταση που λείπουν πόροι, λείπει νερό, η αγροτική γη εγκαταλείπεται λόγω αστικοποίησης, θα πρέπει να βρεθούν βιώσιμες λύσεις για να ξεπεραστούν οι δυσκολίες.
Οι μεσογειακές περιοχές μπορούν να θεωρηθούν ως εργαστήριο τροφίμων και διατροφής. Οι στρατηγικές που ακολουθούνται στον αγροδιατροφικό τομέα είναι πολιτικές επιλογές που μπορούν να έχουν συνέπειες στην επισιτιστική ασφάλεια και, ως εκ τούτου, θα πρέπει να ακολουθούν τις αρχές μιας βιώσιμης μετάβασης.
Πάνελ 2: Μετάβαση σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων στην περιοχή της Μεσογείου
Συντονισμός: ευρωβουλευτής Πέτρος Κόκκαλης
Eduardo Cuoco – Διευθυντής IFOAM Organics Europe, Οργανισμός (Ιταλία)
Ο κ. Eduardo Cuoco, κατά την εισήγησή του με τίτλο "Making the transition happen: how organic can be part of the solution" έθεσε αρχικά το ερώτημα-δίλημμα, εάν θέλουμε μια γεωργία πιο εντατική και εντός μιας βιομηχανοποιημένης λογικής μέχρι το 2030 ή μια γεωργία με επίκεντρο αγροοικολογία. Στο πλαίσιο αυτό, ανέλυσε τις επιπτώσεις της υπερθέρμανσης του πλανήτη στις αποδόσεις των καλλιεργειών και στην παγκόσμια επισιτιστική ασφάλεια. Ειδικά για το θέμα της επισιτιστικής ασφάλειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, επεσήμανε τη μεγάλη σημασία των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία και εστίασε στη διανομή τροφίμων και τη ρίψη προβληματικών τιμών, ως κύρια προβλήματα. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων πρότεινε την προώθηση των βιολογικών πρακτικών, την υποστήριξη της ανάπτυξης μικρών αλυσίδων εφοδιασμού και τη μείωση των απορριμμάτων τροφίμων και ζωικής παραγωγής. Σύμφωνα με τον κ. Cuoco, οι βιοκαλλιεργητές μπορούν να επιτύχουν την επιθυμητή ποσότητα και ποιότητα στις καλλιέργειές τους και υποστήριξε ότι οι αποδόσεις των βιολογικών καλλιεργειών μπορεί συχνά να είναι υψηλότερες από αυτές των συμβατικών καλλιεργειών σε ακραίες κλιματικές συνθήκες όπως η ξηρασία.
Χρησιμοποιώντας μια σειρά από στρατηγικές και τακτικές για τη διαχείριση τόσο της ποσότητας και της σταθερότητας των αποδόσεων όσο και της ποιότητας των βιολογικών προϊόντων, τα βιολογικά αγροκτήματα μπορούν να είναι πιο παραγωγικά ανά περιοχή από τα συμβατικά αγροκτήματα, ειδικά κάτω από ακραίες κλιματικές συνθήκες.
Salvatore Basile - Πρόεδρος του IN.N.E.R. Συμπρόεδρος της GAOD και Γενικός Γραμματέας της Cilento Bio-District, η εμπειρία των Bio-District, (Ιταλία) | Εμπειρία Bio-Districts
Ο Salvatore Basile εξήγησε την έννοια των βιοπεριοχών (οικοπεριφέρειες/βιολογικές περιφέρειες): καινοτόμες περιοχές όπου όλοι οι ενδιαφερόμενοι της περιοχής πραγματοποιούν μια επίσημη συμφωνία - ένα σύμφωνο - για τη βιώσιμη διαχείριση των τοπικών πόρων, με βάση τις βέλτιστες πρακτικές ακροοικολογίας και τις αρχές της IFOAM για τα βιολογικά καλλιέργεια. Περιέγραψε τις βιοπεριφέρειες ως κοινότητες συμμετοχικές και χωρίς αποκλεισμούς όπου εμπλέκονται όλοι οι τοπικοί παράγοντες (αγρότες, μεταποιητές τροφίμων, καταναλωτές, δημόσιες αρχές, επιστήμονες, έμποροι, τουριστικοί φορείς) και, ως εκ τούτου, αποδεικνύεται ότι είναι δυνατή η μετάβαση από μια τομεακή σε μια εδαφική προσέγγιση. στην οικολογική μετάβαση. Ανέφερε ότι υπάρχουν τώρα 63 βιοπεριοχές, συν 9 υπό ανάπτυξη, στη Μεσόγειο και χαρακτήρισε τις βιολογικές συνοικίες ως μία από τις λύσεις για την αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών. Τέλος, περιέγραψε το στρατηγικό πλαίσιο της Παγκόσμιας Συμμαχίας Οργανικών Περιοχών, που περιλαμβάνει τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων στις αγροτικές περιοχές, την ενίσχυση της σύνδεσης μεταξύ στρατηγικών βιώσιμης ανάπτυξης αγροτικών και αστικών περιοχών, την αύξηση των ευκαιριών απασχόλησης και της ποιότητας των θέσεων εργασίας, την προώθηση την ενεργό συμμετοχή της νεολαίας στην οικολογική μετάβαση, την προώθηση και τη βελτίωση της ευρωπαϊκής και διεθνούς συνεργασίας των αγροτικών περιοχών.
Οι Βιοπεριοχές είναι κοινότητες συμμετοχικές και χωρίς αποκλεισμούς που ακολουθούν τις αρχές της αγροοικολογίας και της βιολογικής γεωργίας και, ως εκ τούτου, μπορούν να θεωρηθούν ως ένα σημαντικό βήμα προς ένα πραγματικά βιώσιμο σύστημα τροφίμων.
Βασίλειος Βουρνάς - Αγρότης (Ελλάδα)
Ο κ. Βασίλειος Βουρνάς, Πρόεδρος της «Μεσσήνης Γαία», που είναι Ελληνική Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση (ΣΣΕ) στον κλάδο του ελαιολάδου, έκανε αρχικά μια ιστορική αναδρομή στην εξέλιξη του Συνεταιριστικού Κινήματος στην Ελλάδα. Επισήμανε ότι ενώ τις τελευταίες δεκαετίες πολλοί Έλληνες παραγωγοί ασπάστηκαν τη συνεταιριστική ιδέα, η συνεταιριστική οικονομία εξακολουθεί να είναι ένα μικρό ποσοστό της ελληνικής οικονομίας και πολύ μικρότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ. Τέλος, παρουσίασε το θεσμικό πλαίσιο, τις βασικές αρχές και τον τρόπο λειτουργίας του συνεταιρισμού «Μεσσήνη Γαία», τη δέσμευσή του για την προστασία του περιβάλλοντος και τη δημοκρατική-συμμετοχική οργάνωσή του και τον προσανατολισμό του στην παραγωγή ενός προϊόντος υψηλής ποιότητας. που ικανοποιεί τις ανάγκες των καταναλωτών, πάντα στο πλαίσιο του Δίκαιου Εμπορίου και της Κοινωνικής Οικονομίας.
Απώτερος στόχος για κάθε Συνεταιριστική Επιχείρηση θα πρέπει να είναι η παραγωγή ενός προϊόντος υψηλής ποιότητας που να ικανοποιεί τις ανάγκες του καταναλωτή, πάντα όμως σύμφωνα με τις αξίες του Δίκαιου Εμπορίου και της Κοινωνικής Οικονομίας.
Γιώργος Χόνδρος - Επικεφαλής της SoliExpo Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (SCE) (Ελλάδα) | Δίκαιο Εμπόριο, μια λύση για μικρούς παραγωγούς και συνεταιρισμούς
Ο κ. Γιώργος Χονδρός μίλησε για το «ΜΑΖΙ», που είναι μια βιώσιμη, δικτυακή, αλληλέγγυα επιχείρηση, σε συνεργασία με ενδιαφερόμενους φορείς και συμμάχους αλληλεγγύης. Περιλαμβάνει παραγωγούς ελαιολάδου και άλλων αγροτικών προϊόντων όπως μέλι, αρωματικά φυτά και άλλα, με αντίστοιχες δομές αλληλεγγύης, δίκτυα και οργανώσεις και βασίζονται κυρίως σε εκστρατείες. Η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος αντικατοπτρίζεται στις συνεχώς αυξανόμενες εξαγωγές ελαιολάδου στη Γερμανία την περίοδο 2018-2022, καθώς και στο γεγονός ότι συγκεντρώθηκαν περισσότερα από 100.000 ευρώ ευρώ αλληλεγγύης, τα οποία διατέθηκαν σε διάφορα αλληλέγγυα και κοινωνικά δομές, όπως κοινωνικά φαρμακεία και κλινικές, κοινωνικά καταφύγια, δομές υποστήριξης προσφύγων και μεταναστών.
Οι βιώσιμες, δικτυακές, αλληλεγγύες Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις μπορούν να είναι κερδοφόρες και ταυτόχρονα να εκπληρώσουν με επιτυχία τον κοινωνικό τους ρόλο, σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Boban Ilic - Γενική Γραμματεία SWG Αγροτικής Ανάπτυξης (Σκόπια, Βόρεια Μακεδονία) | Μετάβαση σε ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων στην περιοχή της Μεσογείου – άποψη των Δυτικών Βαλκανίων
Ο κ. Boban Ilic ανέλυσε τη «Μετάβαση σε βιώσιμα συστήματα τροφίμων στην περιοχή της Μεσογείου – άποψη των Δυτικών Βαλκανίων». Σύμφωνα με τον κ. Ίλιτς, ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει επηρεάσει τρεις βασικούς τομείς στα Δυτικά Βαλκάνια: την επισιτιστική ασφάλεια, τον πληθωρισμό των τιμών των τροφίμων και την οικονομική προσιτότητα των τροφίμων, ενώ ταυτόχρονα τα Δυτικά Βαλκάνια επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή και τις συνέπειές της στη γεωργία. Για τον μετασχηματισμό των αγροδιατροφικών συστημάτων, ώστε μαζί με την προστασία του περιβάλλοντος να διασφαλίζουν την αποφυγή της επισιτιστικής κρίσης, προτείνει «Πράσινη Ατζέντα για τα Δυτικά Βαλκάνια». Κάτι τέτοιο όμως απαιτεί διαφορετικές πολιτικές από αυτές που εφαρμόζονται σήμερα και φυσικά περισσότερους οικονομικούς πόρους και καλύτερη αξιοποίησή τους από τις κυβερνήσεις των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων.
Είναι ανάγκη να υποστηριχθούν οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων στις προσπάθειές τους να ευθυγραμμίσουν τους κανονισμούς για την αλλαγή του κλίματος μεταξύ τους και με τη Στρατηγική της ΕΕ για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.