Η πανδημία COVID-19, η οποία συνεχίζει να δοκιμάζει τόσο την Ευρώπη όσο και τον υπόλοιπο πλανήτη, δεν είναι μια τυχαία συνθήκη. Ο ιός, η επερχόμενη οικονομική ύφεση, η κλιματική κρίση, οι ακραίες ανισότητες είναι αλληλένδετα φαινόμενα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, περισσότερο από ποτέ, καλείται σήμερα να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων.
Στο πλαίσιο αυτό η Προοδευτική Συμμαχία (“Progressive Caucus”) πραγματοποίησε κοινή δήλωση, στο Ευρωκοινοβούλιο, ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, τονίζοντας την αναγκαιότητα ένα νέο «Σχέδιο Μάρσαλ» για την Ευρώπη και μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για την υγεία, ενώ γίνεται αναφορά τόσο στην ανάγκη έκδοσης ευρωομολόγων όσο κι ενός ισχυρού Πολυετούς Δημοσιονομικού Προϋπολογισμού με αυξημένη χρηματοδότηση.
Την κοινή δήλωση συνυπογράφουν 16 ευρωβουλευτές από τις Πολιτικές Ομάδες των Σοσιαλιστών, των Πρασίνων και της Αριστεράς, μεταξύ των οποίων και οι ευρωβουλευτές ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία, Πέτρος Κόκκαλης, Δημήτρης Παπαδημούλης, Στέλιος Κούλογλου και Κώστας Αρβανίτης.
Οι Ευρωβουλευτές τονίζουν πως τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής δεν είναι αρκετά και ζητούν την εφαρμογή μιας σειράς επιπρόσθετων και στοχευμένων μέτρων για την καταπολέμηση της κρίσης του κορονοϊού.
Διαβάστε ολόκληρη την κοινή δήλωση:
Ζητάμε πιο φιλόδοξα μέτρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να διασφαλιστεί η αλληλεγγύη και η αποφασιστικότητα ενώπιον αυτής της πρωτοφανούς υγειονομικής και κοινωνικής κρίσης
Η πανδημία του κορονοϊού πλήττει τις ζωές μας, την υγεία μας, τις κοινωνίες και τις οικονομίες μας. Αυτή η άνευ προηγουμένου κρίση αμφισβητεί την ίδια την ουσία των δομών μας, απειλώντας τη δημόσια υγεία, την πολιτική προστασία, την οικονομική και χρηματοπιστωτική σταθερότητα, την περιφερειακή και κοινωνική συνοχή, τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου, την απασχόληση, τη βιώσιμη ανάπτυξη και το περιβάλλον.
Αυτή η πανδημία είναι, πρωτίστως, ένα ζήτημα της δημόσιας υγείας και της ζωής των ανθρώπων και υπογραμμίζει την ανάγκη για μια κοινή ευρωπαϊκή πολιτική για την υγεία, ως ἐνα μέρος του ιδανικού για μια κοινωνική Ευρώπη. Την ίδια στιγμή, τα σκοτεινά σύννεφα της ύφεσης έχουν εμφανιστεί, απειλώντας τον κοινωνικό και οικονομικό μας ιστό.
Για να μετριαστεί ο αντίκτυπος, οι προοδευτικοί ηγέτες τάσσονται υπέρ ενός «Σχεδίου Μάρσαλ» για την Ευρώπη, το οποίο φαίνεται να υποστηρίζει και η Πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν. Αυτό το σχέδιο απαιτεί από όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, να ενεργούν αποφασιστικά για την επίτευξη αυτού του στόχου. Τα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής από την Κομισιόν, την ΕΚΤ και την ΕΤΕπ αποτελούν τα πρώτα βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση, αλλά δεν είναι αρκετά. Η Πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει δηλώσει ότι απαιτείται 1,5 τρις. ευρώ για την ανάκαμψη στην Ευρώπη. Στις 8 Απριλίου 2020, το Eurogroup ανακοίνωσε ένα πακέτο ύψους έως 540 δις. ευρώ. Ωστόσο, η ΕΕ χρειάζεται τουλάχιστον αυτό το επιπλέον 1 τρις. ευρώ.
Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ καλωσόρισαν την πρωτοβουλία της ΕΤΕπ για τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων ύψους 25 δις. ευρώ, το οποίο θα μπορούσε να στηρίξει με χρηματοδότηση 200 δις. ευρώ και χωρίς πρόσθετα μέτρα εταιρίες, με επίκεντρο τις μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις,.
Επίσης, το Eurogroup υιοθέτησε το νέο μέσο προσωρινής στήριξης για τον μετριασμό των κινδύνων ανεργίας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης “SURE”, το οποίο θα παρέχει χρηματοδοτική συνδρομή, ύψους έως 100 δις. ευρώ συνολικά, υπό μορφή δανείων χορηγούμενων με ευνοϊκούς όρους από την ΕΕ προς τα κράτη μέλη. Η πρόταση αυτή για το νέο μέσο προσωρινής στήριξης “SURE” θα μπορούσε να θεωρηθεί, ως ένα πρώτο βήμα για την προστασία των θέσεων εργασίας και των εργαζομένων. Ωστόσο, θα πρέπει να εγγυάται πλήρως τις θέσεις εργασίας, τους μισθούς και τα δικαιώματα των εργαζομένων, ενώ τα δάνεια θα πρέπει να χορηγούνται με μηδενικό επιτόκιο και το εύρος χρηματοδότησης να μην είναι τόσο περιορισμένο.
Επιπλέον και όσον αφορά την ποσότητα του SURE, είναι πολύ μικρή για να αντιμετωπίσει το κόστος των συστημάτων προσωρινής ανεργίας που έχουν ήδη εφαρμόσει πολλά κράτη μέλη. Αυτή η πρόταση δεν μπορεί να αντικαταστήσει ένα πραγματικό ευρωπαϊκό σύστημα ασφάλισης κατά της ανεργίας, καθώς η πρωτοβουλία για αυτό το νέο μέσο προσωρινής στήριξης με την ονομασία “SURE” αφορά δάνεια προς τα κράτη μέλη και όχι επιχορηγήσεις και δεν θα λειτουργήσει ως μακροοικονομικός σταθεροποιητής για μελλοντικές κρίσεις.
Σαφώς ανεπαρκής είναι, επίσης, η πρόταση για τη δημιουργία προσωρινής στήριξης για την πανδημική κρίση, βάσει του υφιστάμενου πιστωτικού ορίου με ενισχυμένους όρους (“ECCL”) και με τυποποιημένους όρους που έχουν συμφωνηθεί από τα διοικητικά όργανα του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (“ESM”) και βασίζονται σε εκ των προτέρων αξιολογήσεις από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα. Η χωρητικότητα αυτής της πρότασης περιορίζεται μόνο στο 2% του ΑΕΠ των κρατών μελών της Ευρωζώνης και ανέρχεται συνολικά σε περίπου 240 δισεκατομμύρια ευρώ. Επιπλέον, το πεδίο εφαρμογής αυτής της πρότασης για τη δημιουργία προσωρινής στήριξης για την πανδημική κρίση είναι περιορισμένο, εστιάζοντας μόνο στην υποστήριξη της εγχώριας χρηματοδότησης άμεσων και έμμεσων δαπανών για την υγειονομική περίθαλψη, τη θεραπεία και την πρόληψη λόγω της κρίσης του κορονοϊού.
Τέλος, το Eurogroup δεν μπόρεσε να συμφωνήσει σχετικά με τις λεπτομέρειες που αφορούν το Ταμείο Ανάκαμψης. Οι συζητήσεις αναφορικά με τις νομικές και τις πρακτικές πτυχές ενός τέτοιου Ταμείου, συμπεριλαμβανομένων του μεγέθους του σε σχέση με τον ευρωπαϊκό Προϋπολογισμό, τις πηγές χρηματοδότησής του και τα καινοτόμα χρηματοδοτικά μέσα αφέθηκαν στην καθοδήγηση του Συμβουλίου.
Εμείς, οι συνυπογράφοντες ευρωβουλευτές της Προοδευτικής Συμμαχίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ζητάμε περισσότερη αλληλεγγύη, υψηλότερες φιλοδοξίες και μεγαλύτερη αποφασιστικότητα ενάντια στην κρίση του κορονοϊού, καθώς και να ληφθούν επειγόντως τα ακόλουθα μέτρα:
- Απαιτείται ένας ενισχυμένος Πολυετής Δημοσιονομικός Προϋπολογισμός (2021-2027) με αυξημένη χρηματοδότηση για τις πολιτικές της συνοχής, του κλίματος, του επισιτισμού και της υγείας, καθώς και αύξηση τουλάχιστον 2% του ανώτατου ορίου των ιδίων πόρων, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πραγματικές επιπτώσεις της κρίσης. Εν τω μεταξύ, ζητάμε να επανα-προσανατολιστεί ένα Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης για τον προσεχή Πολυετή Προϋπολογισμό που δεν θα παρατείνει, απλώς, το τελευταίο έτος του τρέχοντος Προϋπολογισμού (2014-2020), αλλά θα μετριάζει σημαντικά τον αντίκτυπο της πανδημίας.
- Η χρηματοδότηση του Ταμείου Ανάκαμψης που ανακοινώθηκε πρόσφατα θα πρέπει να γίνει με την έκδοση ευρωομολόγων μακράς διάρκειας (ακόμη και ευρωομολόγων στο διηνεκές). Το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να χορηγεί επιχορηγήσεις στα κράτη μέλη με βάση μία κλείδα κατανομής (“allocation key”) και για να εξασφαλιστεί η ανάκαμψη θα πρέπει να έχει διαθέσιμο ένα επαρκές ποσό, ύψους τουλάχιστον 1,5 τρις. ευρώ - όπως προτείνουν και οι ειδικοί. Το Ταμείο Ανάκαμψης θα πρέπει να λειτουργήσει εντός ενός πιο ισχυρού Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και πρόσθετων ιδίων πόρων (ενοποιημένη βάση φορολογίας επιχειρήσεων, ITF, φόρος επί του διοξειδίου του άνθρακα, κέρδη της ΕΚΤ κλπ.), προκειμένου να είναι σε θέση να στηρίξει χρηματοδοτικά το Νέο Σχέδιο Μάρσαλ και την Πράσινη Συμφωνία, χρηματοδοτώντας έτσι την οικονομική και κοινωνική ανάκαμψη και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Πρέπει να καταστεί σαφές ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα παρέχει επιχορηγήσεις και όχι δάνεια, τα οποία θα αυξήσουν περαιτέρω το χρέος των κρατών μελών.
- Τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης θα πρέπει να μπορούν να κάνουν χρήση της εναπομείνουσας επάρκειας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (“ESM”), ύψους άνω των 400 δισεκατομμυρίων ευρώ, με πιστωτικά όρια μηδενικού επιτοκίου για τη στήριξη και την επανεκκίνηση της οικονομίας. Αυτό σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να συνδέεται με όρους σχετιζόμενους με λιτότητα, καθώς μια ποινική προσέγγιση θα ήταν οικονομικά αυτοκαταστροφική και ηθικά αξιοθρήνητη. Επιπλέον, το πιστωτικό όριο μηδενικού επιτοκίου πρέπει να διατίθεται με ίσους όρους σε όλα τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ προς αποφυγή οποιουδήποτε σχετικού στίγματος.
- Η ΕΚΤ θα πρέπει να δεσμευτεί ότι θα ενεργεί ως δανειστής έσχατης λύσης για τα κράτη μέλη. Τα προγράμματα αγοράς κρατικών ομολόγων πρέπει να είναι άνευ όρων και να βασίζονται στις ανάγκες δαπανών των κρατών μελών.
- Η ΕΚΤ θα πρέπει να επαναχρησιμοποιήσει τις πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης, ιδίως το πρόγραμμα αγοράς εταιρικών ομολόγων, για να αυξήσει σημαντικά την άμεση υποστήριξή της στις μικρο-μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ η ΕΤΕπ θα πρέπει να αξιοποιήσει στο μέγιστο δυνατό την κεφαλαιακή της επάρκεια και να παράσχει χρηματοδότηση σε πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις. Και οι δύο, ΕΚΤ και ΕΤΕπ, θα πρέπει να λειτουργήσουν με όρους δεσμευτικούς για πλήρη προστασία της απασχόλησης, των δικαιωμάτων των εργαζομένων και του εισοδήματός τους.
- Η ΕΚΤ θα πρέπει να αγοράζει κρατικά ομόλογα σε απεριόριστη ποσότητα και για αόριστο χρονικό διάστημα. Θα πρέπει, επίσης, μέσω της εφαρμογής μιας προοδευτικής φορολογίας στο επιπλέον εισόδημα, να μεταφέρει απευθείας χρήματα σε όλα τα νοικοκυριά της Ευρωζώνης, προκειμένου να αποφευχθεί ο αποπληθωρισμός και να επανεκκινήσει η κατανάλωση, ενόσω γίνεται ταυτόχρονα μια προσπάθεια ανακούφισης από την φτώχεια.
- Η ρήτρα διαφυγής από το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα πρέπει να εφαρμοστεί για περισσότερο από ένα έτος και έως ότου τελειώσουν οι συνέπειες του δευτέρου κύματος της κρίσης. Υπάρχει, επίσης, έντονη η ανάγκη για νομική αναθεώρηση του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ, προκειμένου να προβλεφθεί ένα πραγματικά αντι-κυκλικό πλαίσιο και σε εξαιρετικές περιστάσεις να καθίσταται δυνατή η άμεση χρηματοδότηση της ΕΕ και των εθνικών κυβερνήσεων από την ΕΚΤ.
- Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης θα πρέπει να είναι μία ευκαιρία για τους πολίτες να συμμετάσχουν στο ευρωπαϊκό ντιμπέιτ και τη μεταρρύθμιση των Συνθηκών, προκειμένου η ΕΕ να είναι καλύτερα προετοιμασμένη σε μελλοντικές απειλές και προκλήσεις.
Καλούμε την Κομισιόν να υποβάλει την δική της πρόταση πριν από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις 23 Απριλίου 2020. Είναι καιρός να ανταποκριθούμε με φιλοδοξία και αλληλεγγύη στις πραγματικές ανάγκες των κοινωνιών και των οικονομιών και να τις οδηγήσουμε σε μια χωρίς αποκλεισμούς, δίκαιη και βιώσιμη έξοδο από την κρίση.
Οι συνυπογράφοντες ευρωβουλευτές
PetrosKokkalis, Ελλάδα – GUE/NGL, DimitriosPapadimoulis, Ελλάδα – GUE/NGL, RaphaelGlucksmann, Γαλλία - S&D, ErnestUrtasun, Ισπανία – Greens/EFA, DamienCarême, Γαλλία - Greens/EFA, TillyMetz, Λουξεμβούργο – Greens/EFA, EmmanuelMaurel, Γαλλία – GUE/NGL, MonikaVana, Αυστρία – Greens/EFA, SylvieGuillaume, Γαλλία – S&D, EricAndrieu, Γαλλία – S&D, DomenecRuizDevesa, Ισπανία – S&D, NoraMebarek, Γαλλία – S&D, AuroreLalucq, Γαλλία – S&D, ManonAubry, Γαλλία – GUE/NGL, , HelmutScholtz, Γερμανία – GUE/NGL, SteliosKouloglou, Ελλάδα – GUE/NGL, Konstantinos Arvanitis, Ελλάδα – GUE/NGL.